ANTWERPEN - Een doorsnee supermarkt in hartje Antwerpen. Vanachter een rek rooiekool klinkt dierlijk gebrul. Een vrouw wijst bleekjes naar een verminkt gezicht tussen de kippen-vleugels. We stellen haar gerust: het gaat hier om het nieuwste project van de Chinese kunstenares Shanglie Zhou. Op verschillende locaties in de Delhaize Hippodroom stelt zij haar werken tentoon.
Tussen de vleeswaren, groenten, zeepproducten en het roomijs duiken haar bevreemdende objecten op. De kunstenares speelt nu eens de rol van een Delhaize-medewerkster, dan weer van een klant of een zakenvrouw. Zo tovert ze de hele supermarkt om tot een reusachtig kunstwerk. Denkt ze.
Zhou over haar performance: “Iedereen die de Delhaize bezoekt, wordt een deel van mijn werk. Centraal staat het conflict tussen kunst en koopwaar. Mijn werken worden hier op dezelfde manier gepresenteerd als de andere goederen. Bovendien is het gros van de klanten niet ver-trouwd met moderne kunst. Dat zorgt voor bro- eiende interactie”, filosofeert Zhou. We geloven haar vrij.
Zhou diende het idee eind 1996 in bij de winkeldirectie. Ze koos voor de Antwerpse Delhaize Hippodroom omdat die middenin een kunstzinninge buurt ligt. Niet ver van het Koninklijk Museum voor Schone Kunsten, het Museum voor Hedendaagse Kunst van Antwerpen (MUHKA) en tal van galeries. Zhou: “Dat zorgt soms voor problemen. Veel curatoren en kunstenaars kennen me. Als ze me zien in de supermarkt zijn ze verbaasd. Maar de winkeljuffrouw die ik vertolk, heeft hen nog nooit gezien. Deze performance is een spel van identiteiten.”
Zhou’s performance is de eerste in haar soort, meent Zhou zelve. Deze keer geloven we haar maar een beetje. Directeur Fregan Oplinus ging meteen voor de bijl voor het project. “Ik ben heel tevreden over de expo. Dagelijks bespreek ik de situatie met Shanglie. Zo hebben we de wassen gezichten verhuisd naar de kippenafdeling. Eerst lagen ze tussen het vlees maar dat schoot enkele klanten in het verkeerde keelgat. Ze vonden het onhygiënisch.”
De meeste klanten vinden de performance geslaagd. 17 bezoekers gingen met een kunstwerk naar huis. Zhou’s objecten zijn allemaal vacuüm verpakt. Ze hebben elk een prijsticket met versheidsdatum en ingrediënten. Een wassen gezicht kost 2,000 frank, een glazen kadertje met opschrift ongeveer 600 frank en een pakje enveloppes met tekeningen 200 frank. Erg democractische prijzen. Zhou: “Met deze expo hef ik de afstand tussen kunstenaar en publiek op. Het gedoe met dealers en verzamelaars maakt me zo moe. Ik wil alleen dat het publiek mijn kunst begrijpt. In deze supermarkt wordt hun niks opgedrongen. Ze kunnen mijn werken self keuren en vastnemen.” Die aanpak is niet ongevaarlijk. Een klant was iets te enthousiast met een wassen gezicht en brak het doormidden. Ook een glazen kader moest eraan geloven. Zhou: “Kun je niet vermijden. Ik lig er niet wakker van. Kunst wordt te vaak afgeschermd. Ik sta erop dat mensen mijn objecten aanraken.”
Zhou kwam in 1991 naar België. Daarvoor woonde ze in Shanghai. Ze won er verschillende prijzen. In 1995 kreeg ze de prijs van de jury tijdens een tentoonstelling in Gallery Amos Eno in New York ...